Hoe komen banken aan hun geld?

Veel banken in Europa hebben het sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008 nog steeds moeilijk. Ze komen structureel geld tekort, lenen minder geld uit aan consumenten en proberen hun winsten te verbeteren. Om ervoor te zorgen dat de grote banken niet in al te grote problemen verkeren, wat de Europese economie ernstig kan schaadden, biedt de Europese Centrale Bank hen de mogelijkheid om geld te lenen.

Inmiddels is hier al veelvuldig gebruik van gemaakt. Banken leenden voor in totaal meer dan 1.000 miljard euro van de ECB in de afgelopen drie jaar: waarvan 489 miljard in december 2011, 529 miljard in 2012 en is er in 2014 voor 82,6 miljard euro aan goedkoop geld opgenomen. Onlangs kwam in het nieuws dat de ECB nog meer geld gaat lenen aan banken, in totaal in acht rondes.

De ECB

Banken kunnen dus via de ECB aan geld komen. Deze overkoepelende bank in Europa is sinds 1 januari 1999 verantwoordelijk voor het uitvoeren van het monetair beleid voor het eurogebied. Hierbij werkt de bank samen met de nationale centrale banken van de EU-landen die de euro hebben ingevoerd. De belangrijkste taak van de ECB is om de prijsstabiliteit in de Eurozone te garanderen. Hierbij heeft de bank de doelstelling om de inflatie onder de 2% per jaar te houden.
De ECB is overigens de enige instantie in de eurozone die geld kan scheppen. Zo verzorgen ze dus de uitgifte van bankbiljetten, verrichtten valutamarktoperaties en proberen een goede werking van het internationale betalingsverkeer te bevorderen.

Winst uit rente

Een andere manier waarop banken aan het geld komen is door winst te maken via rentes. Het verschil tussen de rente die banken betalen en de rente die zij doorberekenen aan hun klanten is enorm. Zo kunnen de grote financiële instellingen geld lenen bij de Europese Centrale Bank
tegen slechts 0,05 procent (okt, 2014) rente. In deze periode ligt de rente voor consumenten tussen de 4 en 8 procent bij leningen, en tussen de 2 en 5 procent bij hypotheken. Afhankelijk van de bank, voorwaarden en persoonlijke situaties kan de rente tot zelfs boven de 10 procent reiken bij doorlopende kredieten en persoonlijke leningen.

Sinds het uitbreken van de crisis in 2008 heeft de ECB in totaal al 13 keer zijn rente verlaagd. Van 4,5 procent eind 2008 naar nu dus 0,05 procent. Het argument hiervoor is steeds dat de banken daardoor meer geld zouden uitlenen aan het bedrijfsleven voor economische groei.

Maar het is de Nederlandse consument die dus de hoofdprijs aan rentetarieven betaalt, en onder andere door de afwezigheid van gezonde concurrentie zijn deze percentages de afgelopen jaren niet of nauwelijks gedaald.

Banken lenen van banken

Een andere mogelijkheid voor banken om aan geld te komen, is om geld te lenen van elkaar. Dit doen ze middels de Euribor, een rentetarief die dagelijks wordt vastgesteld door de rente van 57 Europese banken met elkaar te vergelijken. Vaak is de Euribor iets hoger dan de rente van de ECB.
Toch lenen banken liever bij andere banken, omdat er bij de ECB maar tot een bepaald maximum mag worden geleend. Ook krijgt men bij het ECB met meer regels te maken. Na de intrede van de crisis lenen banken echter door het verhoogde risico juist minder van elkaar. Dit omdat er nog de angst bestaat dat de bank failliet gaat en de lening nooit wordt terugbetaald.

Beleggen spaargeld

Tenslotte verdienen banken ook geld door het spaargeld van hun klanten te beleggen in winstgevende activiteiten. Als u een spaarrekening heeft, betekent dit dus eigenlijk dat u uw spaargeld tegen een vergoeding (spaarrente) uitleent aan de bank. Vervolgens gebruiken de banken dit spaargeld om te beleggen, of om weer via leningen of hypotheken aan nieuwe klanten te verschaffen. Bij deze beleggingen is het dan van belang dat de banken meer rendement verdienen dan dat de beleggingskosten zijn. Op zo’n manier verdienen ze er namelijk geld aan.